DIE MERKWAARDIGE JOSEPH JOHN HENRY FORBES
‘n Mens kan byna nie van die ontstaan van die Volkskerk Van Afrika praat sonder om hierdie naam te noem nie, maar wie was Joseph John Henry Forbes? Kernagtig saamgevat: Hy was die vyfde oudste seun van John en Helena Forbes en is op 13 Februarie 1876 gebore. Hulle het op die plaas Heatherdale waar ‘n Wesleyaanse skool (Methodiste Skool) was, gewoon. Dit het deel uitgemaak van ‘n sendingstasie, genaamd Rondebosch Flats.
In 1986 ervaar hy ‘n geestelike ontwaking. Dit is verder gestimuleer deur Gipsy Smith. Na ‘n baie lang proeftyd, eers as prinsipaal van die Wesleyaanse Dagskool, West London (nou bekend as Athlone), toe as katkisant, en toe as evangelis is hy aanbeveel vir leraarsamp. Dit het plaasgevind na 5 (vyf) jaar proef op aanbeveling van eerwaarde George Robson op kerkkonferensie van die Methodiste te Port Elizabeth in 1913. Hy is in die Wesleyaanse kerk in Buitekantstraat, Kaapstad, deur eerwaarde Robson en ses ander leraars georden op Maandagaand, 22 Julie 1918.
In 1920 is hy oorgeplaas na Durhamlaan, South River, na Mowbray in 1920 Verskille oor die kleur vraagstuk het ontstaan. Hy het ongelykhede uitgewys en in stede dat die situasie verbeter, het dit vererger. Eerw. Forbes het toe sy vrou en diakens gekonsulteer. Hoewel hulle simpatie met hom gehad het, kon hulle niks doen nie. Dit het aanleiding gegee tot sy bedanking uit die Wesleyan Methodist Church of South Africa – the church of his forebears and the church he loved – op Donderdag 21 April 1921. So was die waardige seun van Afrika verplig om hom aan sy geliefde kerk te onttrek.
Eerwaarde J.C. Abrahams van die Harrington Street Congregational Church, Cape Town, het hiervan te hore gekom. Hy het ‘n boodskap (a call) van die leiers en lidmate van die gemeente aan eerwaarde Forbes gestuur. Drie diakens, broers J.C.Slinger, C.F.E Hendricks en S.F Saaiman het die boodskap persoonlik op dieselfde dag na die Wesleyaanse Pastorie, Langstraat 38, Mowbray geneem.
Nadat eerwaarde Forbes indringend met die diakensraad van Mowbray gekonsulteer het wat hom alle sterkte toegewens het, het hy en juffrou hul intrek in die “Manse, 104 Harrington Street” op 31 Mei 1921 geneem. Sy bevestiging in die gemeente het op 02 Junie 1921 plaasgevind. By hierdie geleentheid was die kerk vol. Eerwaarse Forbes en sy gesin het ‘n hartlike ontvangs gekry.
“God disposes! Differences arose here also – a European (so was die witmense genoem – was voorgestel as sekretaris in die plek van Br. C.F.E Hendricks) secretary in the place of Mr C.F.E. Hendricks was proposed. Hierteen het die gemeente heftig beswaar gemaak. Vele vergaderings was gehou maar tevergeefs.
Op Donderdag. in Maart 1922 het eerwaarde en Juffrou Forbes uit die Congregational Union of South Africa bedank. Broer Paul Rhode van Stellenbosch en ‘n broer I.J.J. Williams van St. Stephens het gereeld na eerwaarde Forbes gekom en hom gevra om aandag te gee aan die dringende oproepe van Stellenbosch. Hierdie oproep het gekom van baie mense wat vir ‘n lang tyd gevul is “with the spirit of self-help, desiring to form their own church”.
Voordat eerwaarde Forbes uit die Congregational Kerk bedank het, het hy met ‘n aantal diakens na Stellenbosch gegaan om hulle te oorreed om by hierdie kerk aan te sluit. Dit het hulle geweier om te doen.
“History cannot forget advocate M. Alexander and Messrs. Frank and Warshaw who helped us tremendously with legal matters in connection with the establishment of the church” Dit het eerw. Forbes in 1947 gesê. Voordat die kerk gestig was, is vergaderings in die City Slum gehou.
To prove that the whole matter of the founding of the Volkskerk van Afrika, as in the case of Moses, Luther and Wesley was from God and not from man, and that the spirit of vicious animosity was absent throughout the awkward formation stages, a very friendly visit was paid to the Reverend Forbes, by two superintendent ministers of the Wesleyan Methodist Church. Rev F.P Roth, from Bloemfontein and the Rev. Harry M.J Withers, from Somerset-West – asking the Rev. Forbes to come back home. Guided by God Reverend decided to the contrary. They were disappointed. The Rev Withers afterwards wrote Rev. Forbes, inviting him to come and spent a day with him at Somerset West. This also the Rev Forbes declined.
‘n Soortgelyke incident het op 11 April 1922 plaasgevind toe eerwaarde J.B.Anderson van Pacaltsdorp eerwaarde Forbes gevra het om sy bedanking terug te trek. Eersgenoemde het al die pad van Pacaltsdorp met hierdie versoek gekom. Forbes het hom hartlik bedank vir sy opoffering en gesê dat hy nie sy bedanking kan terugtrek nie.
Eerwaarde Forbes en sy gesin het die pastorie te Harrington op 30 April 1922 verlaat sonder dat hy enige ander heenkome gehad het nie. Verskriklike swaarkry het hierop gevolg. Hy en sy gesin was versprei – die kinders het na sy ouers op Heatherdale Farm gegaan; hy en sy vrou na haar suster, mev Katts, Rondebosch, en die meubels is gestoor in ‘n huis in Blythestraat, Kaapstad.
Die gemeente te Kaapstad het verantwoordelikheid vir hulle aanvaar en hulle van die lewensnoodsaaklikhede voorsien.
Na die stigting van die Volkskerk Van Afrika het dinge vir hulle begin regloop. Hulle geloof in God en die geregtigheid van en regverdigheid van hulle saak het hulle nooit laat twyfel. Dit het hulle in staat gestel om deur dik en dun te volhard om die eindproduk van hul stryd te smaak.
Hy het ontslaap op 28 Julie 1955.
Ds Simon Adams